شهداد

http://kermanemrooz.com/newslink.php?nid=193

مردم و مثلث توسعه

 عباس تقی زاده


حدود شش ماه از ارائه ایده مثلث توسعه اقتصادی استان کرمان، توسط آقای رزم حسینی استاندار می گذرد. در این نوشتار نگاهی داریم به این ایده و به ابعاد مختلف آن می پردازیم.
ارائه این طرح برای توسعه اقتصادی استان نشان از قدرت ابتکار، برنامه ریزی مستقل و نگاهی با افق های بلند استاندار کرمان دارد. امید می رود، زمینه تحقق عملی ایده های توسعه ای استاندار کرمان، با کمک بخش خصوصی، و رئوس مثلث توسعه فراهم گردد.
بر مبنای مستندات این طرح، سرمایه گذاران، فعالان اقتصادی و کار آفرینان؛ نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی و نمایندگان دولت اعم از فرماندار، بخشدار، شهردار و روسای ادارات، سه راس مثلت توسعه اقتصادی استان کرمان را شامل می شوند ضمن آنکه ائمه جمعه نیز به عنوان رهبران معنوی جامعه بر کارکرد مثلت توسعه، نظارت دارند.
در نگاه اول، با یک مدل عینی و واقعی روبرو هستیم که نشان می دهد عناصر موثر و دخیل در توسعه اقتصادی کدام اند. در واقع، با تجربه استاندار در بخش خصوصی و سرمایه گذاری، الگویی ارائه شده است که اگر بخش خصوصی بخواهد مبادرت به سرمایه گذاری و فعالیت کند باید با عوامل دیگر مطرح شده هماهنگ گردد. تجربه و حافظه ما نیز نشان می دهد هر کجا که یکی از افراد  به عنوان رئوس مثلث، رضایت و رغبتی به طرح و برنامه ای نداشته، اتفاق خاصی هم صورت نگرفته است. اما خوب می دانیم که ناهماهنگی نیز، آسیب جدی در روند توسعه به شمار می رود. استاندار به درستی عواملی را مطرح و موثر معرفی کرده است که نقش اصلی را برعهده دارند و بقیه عوامل در سایه آنها قرار می گیرند. الگوی معرفی شده، به نوعی آسیب های برنامه ریزی اقتصادی در کشور ما را نیز نشان می دهد. تداخل حوزه سیاسی و اقتصادی از آن جمله است. البته هر چند که بخش خصوصی، قوی تر و مستقل تر از دولت عمل کند و به واقع، خصوصی باشد کارها تخصصی تر انجام خواهد شد. آسیب و رانت ها ازجایی شروع  می شود که عوامل سیاسی یا فرهنگی، وارد حوزه اقتصادی شوند منظور این است که یک فرد سیاسی از موقعیت سیاسی خود به یک امتیاز اقتصادی دست یابد که با تقویت بخش خصوصی واقعی، سهم این رفتار ها کاهش می یابد. سازگاری فرهنگ اقتصادی توسعه با فرهنگ سیاسی توسعه ضروری است.
مثلث توسعه به خوبی نمایان می سازد که افراد سهم مهم تری در توسعه به نسبت نهاد های عمومی و مردمی دارند. به هرحال مصداق نمایندگان دولت، ائمه جمعه، سرمایه گذاران و نمایندگان مجلس، افراد هستند. اگر بگوییم که مراد از بخش خصوصی، همان مردم است چندان درست نیست چرا که تقلیل مردم به بخش خصوصی، امکان پذیر نیست و بخش خصوصی، زیر مجموعه مردم محسوب می شود. مردم کجای این مثلث هستند. مگر می شود بدون در نظر گرفتن مردم در مفهوم کلی آن، توسعه و پیشرفتی، متصور شد. اگر چنین باشد باید با امکانات مشابه، در جوامع مختلف، شاهد پیشرفت یکسانی باشیم اما حتی شاهدیم که نه تنها از کشوری به کشور دیگر که از کرمان خودمان تا یزد در همسایگی مان به دلیل تفاوت های فرهنگی و اجتماعی، پیشرفت و آبادانی، جلوه های متفاوتی دارد.
پیش فرض هر توسعه، توانش و توسعه فرهنگی، ارتقا اعتماد و سرمایه اجتماعی و مشارکت مردمی است. وقتی با برگزاری انتخابات، رای مردم در اداره کشور تاثیر گذار است همین مردم نیز، اساس توسعه و مهم ترین ناظران هستند که با مفاهیم مردم سالاری دینی نیز در تطابق است.
برای مثال تا زمانی، اعتماد و مدارای اجتماعی شکل نگیرد، سرمایه گذاری نیز اتفاق نمی افتد و اگر بخش خصوصی یا دولتی هم بخواهد سرمایه گذاری کند خطر پذیری بالایی به همراه دارد و سرمایه گریزی شکل می گیرد. باید امید به آینده ارتقا یابد تا رفتار اقتصادی از دلالی و سفته بازی به سرمایه گذاری دراز مدت و توسعه آفرین تغییر جهت دهد.
نویسنده منکر نقش موثر رئوس این مثلث نیست اما به نظر می رسد در نقش این عوامل بزرگنمایی شده و نقش مردم، کمرنگ دیده شده است. ایده ها و الگوها، بازتاب اندیشه ها هستند و هیچ گاه افرادی تحت عنوان نماینده و... نمی توانند همه مردم را  نمایندگی کنند. شاید قدرت اجرایی چندانی دست مردم نباشد اما افکار و ایده های آنها، در کنار یکدیگر، می تواند هم محرک توسعه و پیشرفت و هم کند کننده و مانع آن باشد. نگاه کمی و مادی به توسعه،  اگر با توسعه معنوی و فرهنگی همراه شود، ظرفیت های جدیدی را برای برنامه ریزان فراهم می کند که می تواند ضعف های گذشته را در روند توسعه استان، از بین ببرد.
آقای رزم حسینی به دنبال جهش توسعه ای در استان کرمان است و توجه به  فرهنگ و خرده فرهنگ ها، اصلاح باورهای یاس آلود (برای مثال فرهنگ ولشکن)، بیان دیدگا ه ها و برنامه ها با زبان مردم برای مردم، رواج گفتمان توسعه و پیشرفت، اطلاع رسانی مطلوب و جامع در کنار فعالیت های اقتصادی می تواند تحقق جهش اقتصادی را فراهم سازد.
در پایان یادآور می شود تاکید نویسنده بر «مردم» توجه به توسعه انسانی برای تحقق توسعه پایدار است که بدون توسعه انسانی ، به سمت توسعه توسعه نیافتگی خواهیم رفت. همچنین با توجه به اینکه واژه توسعه، کمتر از سوی رهبر معظم انقلاب استفاده می شود و عموما از واژه پیشرفت استفاده می گردد پیشنهاد می گردد نام مثلث نیز به مثلث توسعه و پیشرفت اقتصادی تغییر یابد.

 

شهداد...

 

منتشرشده در روزنامه کرمان امروز 25 خرداد ص3

http://www.kermanemrooz.com/2084/page-3.htm

عباس تقی زاده

 

حدود دو دهه از تغییر نگاه به کویر شهداد، کنار زدن شن های گمنامی و وزیدن نسیم آشنایی با جاذبه های آن می گذرد.

همایش ملی شناخت کویر در دی ماه 78 آغازی بر پایان نگاه های کلیشه ای به کویر به عنوان منطقه ای دورافتاده و برهوتی هولناک بود و به درستی توانست امید به آینده را در دل مردمان همسایه کویر تبلور سازد. اما با گذشت 15 سال امید های تبلور یافته دیروز در حال تبدیل شدن به یاس و گاه، سرخوردگی  است.

آمار مهاجرت از شهداد، کاهش جمعیت دانش آموزی، بسته شدن تعدادی از مدارس، رها شدن باغات مرکبات و نخیلات با انبوهی هیزم و درختان خشکیده و بدون حصار، تعطیلی برخی شعب بانک ها، از رونق افتادن بازار قدیمی و انبوه درهای قفل زده منازل در کوچه پس کوچه های شهداد نشان می دهد توسعه گردشگری کویر هرچند با سفر هزاران گردشگر همراه بوده است اما ازدیاد نامتناسب سفرها، تاثیری بر بافت شهری و اجتماعی و گردش اقتصادی شهر نداشته است.

گویی گردشگری کویر به راهی دیگر رفته است و شهداد به راهی دیگر. این درحالی است که شن های همین کویر، جزئی از غذای روزانه و سهمی از حیاط منازل آنان است. اما سهم مردمانش از گردشگری کویر، گذر خودروها از حاشیه شهر، تخریب جاده، آلودگی محیط زیست و تخریب کلوت های شهداد است. حتی آنها در جشنواره هایی چون کلوت های شهداد (آبان 90) سهمی جز یک تماشاچی نداشتند و جشنواره خالی از نماد های بومی و محلی، بسان یک صحنه نمایش، اجرا و برچیده شد.

هنوز خانه تاریخی صادقی، آب انبار ها، قلعه کهنه و رموک، محوطه باستانی و پیر مسافر، زیر سایه سنگین کلوت ها، گمنام مانده اند و اگر مدارس نباشند در ایام عید معلوم نیست در شهری با قدمت 60 سالگی شهرداری اش، مسافران برای اقامت چه باید بکنند.

یکی از دلایل رسیدن به چنین سرنوشتی، نادیده گرفتن و توجه نکردن به نقش مهم اهالی و ساکنان بومی در فعالیت های گردشگری است. آموزش اهالی و مدیران بومی، نخستین گام در رونق گردشگری پایدار است. سازمان های دولتی با ارائه آموزش ها می توانند امو را به مردم واگذار کنند تا با قدرت بخشی به مردم، فعالیت ها از شتاب بیش تری برخوردار شود. اما وقتی هنوز در شهداد یک خانه توریست که وعده اش در اردیبهشت 79 داده شد خبری نیست و نماد های فرهنگی و باستانی  به عنوان سرمایه های نمادین و هویتی جایی در نام گذاری های معابر عمومی و یا جایی برای عرضه و نمایش در قالب موزه ها و... ندارند نشان می دهد راه پیموده شده، تک بعدی و خیره به کلوت هایی بوده است که بدون مردمان همسایه آنها، به سازه هایی بی معنا تبدیل می شوند.

به تازگی از سوی استاندار محترم کرمان، طرح تاسیس شرکت عمران گردشگری کویر شهداد مطرح شده است که جای قدردانی دارد.

با تجربه از طرح های گذشته و لحاظ کردن افراد محلی و بومی و استفاده از ظرفیت های انسانی و فرهنگ محلی می توان امید داشت که این طرح بتواند به رونق اقتصادی منطقه و استان بینجامد و گرنه با توجه به شرایط اقلیمی  و فرهنگی منطقه، به حاشیه راندن مردم بومی، هر طرحی را با شکست مواجه می کند. شهداد، سیرچ، اندوهجرد، چهارفرسخ، روستاهای تکاب و گودیز از ظرفیت های فراوانی در توسعه گردشگری برخوردار هستند و توجه  به آنها در کنار کلوت های شهداد می تواند با توقف روند پسرفت های گذشته، امید به آینده در دل مردمانی که همزاد کویر و آفتابند را زنده کند.

پیش شرط تحقق چنین ایده ای، ارتقای ظرفیت های فرهنگی و فکری شهداد، استفاده از مدیران توانمند، بازتعریف شهداد بر مبنای مختصات واقعی و با در نظر گرفتن مولفه های توسعه و ارتقای زیرساخت های شهری و فیزیکی آن است.

شاید دیدن کویر در قالب یک تورهوایی یا اقامت چند ساعته جذاب باشد اما لمس طوفان های شن و آفتاب و تابستان های داغش ، هویدا می سازد که میدان عمل را باید به بخش شهداد داد و نمی توان با برنامه های تجویزی، امیدی به توسعه گردشگری داشت.

شاید ده سال قبل واژه کلوت های شهداد نسبت به کلوت های کرمان واژه ای نامانوس بود اما با تلاش روزنامه نگاران بومی، اصطلاح درست کلوت های شهداد رواج یافت و انتظار می رود در تاسیس شرکت توسعه گردشگری کویر نیز، به قرار داشتن کلوت ها در محدوده جغرافیایی بخش پهناور شهداد توجه شود.

امید می رود استاندار محترم کرمان در مسیر توسعه گردشگری کویر که می تواند اقتصاد استان کرمان را متحول سازد موفق باشند و  اهالی بخش شهداد نیز از فرصت  ایجاد شده و نگاه توسعه بخش ایشان به کویر و شهداد که بسیار بلند و  مصمم است در راستای آبادانی و عمران شهداد کهن بهره ببرند که هرچه مشارکت اهالی بیش تر باشد انگیزه مدیران افزونتر و دلگرمی آنها بیشتر خواهد شد.

 

 

 

شهداد...

شهداد...

لرزه بر اندام گردشگری کویر

عباس تقی زاده

کویر برای هر سلیقه‌ای جذاب است. خداشناسی در آن به اوج می‌رسد؛ عرفان و شهود بال‌وپر می‌گیرد؛ سیرابت می‌کند اقلیم سراب گونه‌ی آن. کویر در نگاه برخی جوانی با موهایی پریشان، پیری خردمند، شن‌زاری معمولی، آفتابی سوزان، گرمایی شفابخش، شهری افسانه‌ای و سکوتی رمزآلود است؛ اما هرچه هست، زیبایی است. هر سال هزاران انسان مسافر کویر می‌شوند. کویر رد پای همه‌ی آن‌ها را پاک می‌کند تا هر روز و هر لحظه، چهره‌ای نو داشته باشد؛ اما برخی از ما، این چهره را چنان می‌خراشیم که گویی، کویر را عصبانی، ترسناک، انسان گریز و مارپرور می‌خواهیم.

« متاسفانه عکاسی در بخش قابل توجهی از مناطق کویری در شرق و جنوب شرق کشور به خاطر تردد کاروان‌های قاچاق اگر ناممکن نباشد، دست‌کم بسیار خطرناک است. همین اواخر وقتی از شهداد برمی‌گشتم، در یکی از ایست‌ و بازرسی‌ها وقتی گفتم چند روز گذشته را اطراف شهداد عکاسی می‌کرده‌ام، مامور نیروی انتظامی گفت: فکر کنم شما دیوانه باشید، چون چه بسا ممکن بود خود شما را بزنیم ».

آنچه در داخل گیومه خواندید، نوشته‌ی نصراله کسرائیان عکاس مشهور ایرانی است که در مقدمه‌ی مجموعه عکس‌هایش(کویرهای ایران) آورده است. این کتاب را انتشارات آگه در بهار ۸۸، منتشر کرده است. نقل این جملات که با خود ترس و ناامنی را به همراه دارد، ضمن آن‌که کار بزرگ عکاس را نشان می‌دهد، اما قطعا تصویر ذهنی نامناسبی از کویر هم در اذهان می‌سازد.  با این مقدمه، قصد دارم در حاشیه‌ی حادثه برخورد یک خودرو با مین، در کویر( ۲ فروردن امسال) که منجر به کشته شدن یک کویر نورد  هم شد به چند نکته اشاره کنم. حادثه‌ای تلخ، که امیدواریم با بازبینی سیاست‌های گذشته در این حوزه، و بدنبال آن تعامل و همکاری همه نهادها و دستگاه‌های مرتبط با موضوع، و از سویی انجام فعالیت‌های علمی و پژوهشی به عنوان زیربنای تصمیم‌گیری‌ها، به پایان یافتن چنین اتفاقات توسعه سوز و مخرب و ساماندهی گردشگری کویر شهداد بینجامد. با تقدیر از تلاش‌های نیروهای امنیتی و  انتظامی، یادآور می‌شود دو سال قبل، نویسنده‌ی این یادداشت، در نامه‌ای که در اختیار شورای شهر شهداد گذاشت و از سوی شورا، برای مسوولان سیاسی و امنیتی ارسال شد، بر به کارگیری روش‌های الکترونیک در پایش تصویری کویر و جاده شهداد به نهبندان تاکید کرد.

بدون شک، امنیت پایدار، زیربنای گردشگری است؛ و گردشگری کویر هم به سبب ماهیت و ویژگی‌های جغرافیایی، وسعت فراوان و همسایگی کویر با استان‌های مرزی و برخی کشورها، بدون امنیت نمی‌تواند پویایی و رونق داشته باشد. اما نمی‌توان در این میان، جزیره‌ای عمل کرد و هر دستگاهی، مسیر خود را برود.

وقتی با سفر هزاران هزار گردشگر در سنین و سلایق متنوع، از  هموطنان عزیز ایرانی تا مسافرانی از کشورهای مختلف مواجهیم، باید بدانیم که کمترین اشتباه، آثار منفی بزرگی به همراه دارد؛ و  صرفا در محدوده‌ی جغرافیایی کویر و شهداد، خلاصه نمی‌شود.

 همچنانکه هنوز صدای این اتفاق به گوش می‌رسد و آثار منفی آن در حوزه‌های مختلف و به ویژه سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی در صنعت گردشگری استان کرمان و اکوتوریسم در حال تشدید است. این حادثه، خطرپذیری سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری کویر را  بالا برد؛ چرا که با چنین حوادثی، نه تنها آسیب‌های جانی و مالی در محل داریم؛ که ایده‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها نیز می‌سوزد و از منطقه، فراری می‌شود.

از سویی بازسازی ذهنیت منفی ایجاد شده، زمان بر است؛ اتفاقی که در کسری از ثانیه رخ داد، اما آثار منفی آن، توقف ناپذیر است و در تاریخ  ثبت و ماندگار شد. کاشتن یک مین در خفا و پنهانی صورت می‌گیرد اما آثار انفجار آن، عریان و برملاست.

به عبارتی در جهانِ اشباع شده از رسانه ها، دیگر چیزی برای پنهان کردن وجود ندارد. بدتر از آن، تلاش برای پاک کردن مساله و سکوت، به دامن زدن شایعات و رواج اطلاعات نادرست می‌انجامد که خود، آثار مخرب‌تری دارد.

هرچند همایش شناخت کویر لوت در دی ماه ۷۸ تلاش ارزنده‌ای برای پاک کردن ذهنیت‌های مخدوش و ترسناک از کویر و ایجاد انگاره‌هایی نو و واقعی از کویر شهداد بود، اما وقوع حادثه‌ی اخیر، و بازتاب گسترده‌ی آن در رسانه‌های داخلی و خارجی فارسی زبان و شبکه‌های اجتماعی مجازی، بر اندام گردشگری تازه جان گرفته‌ی کویر، لرزه انداخت و آن را به کما برد.

البته در سال‌های گذشته نیز، آنچه در گردشگری کویر، رخ داد، در مواردی کویر گردی‌های انبوهی بود که بجز صدمه و آسیب به طبیعت، تخریب برخی کلوت‌ها، افزایش تصادفات و حوادث رانندگی و رواج برخی رفتارهای نابهنجار فرهنگی، محصولی نداشت. نگاهی گذرا به وضعیت اقتصادی و ظاهری شهداد و بی در وپیکر بودن گردشگری کویر نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی اصولی و علمی چندانی نیز، در این عرصه، پشتوانه‌ی کار نبوده است. امروز سایه‌ی سنگین کلوت‌ها، روی شهداد افتاده و با گذر گردشگران از جاده‌ی حاشیه‌ی آن و وارد نشدن به شهداد، ظرفیت‌های گردشگری تاریخی و طبیعی شهداد، اندوهجرد و تکاب، فراموش شده است.

متاسفانه در این میان گروهی با جوش آوردن آب با  پیک نیک در گندم بریان و نشان دادن آن به عنوان داغ شدن آب روی سنگ؛ یا خبرنگاری با نیمرو کردن تخم مرغ در ماهی‌تابه روی شعله‌ی پیک‌نیک و نشان دادن آن در بخش‌های خبر سراسری (با حذف مرحله‌ی استفاده از پیک‌نیک) به عنوان نیمرو شدن تخم مرغ در گرمای کلوت‌ها، شعبده بازی‌هایشان را به جای مستند به خورد بیننده‌های انبوه تلویزیون دادند (صدای اعتراض ما در مطبوعات محلی و فضای مجازی هم راه به جایی نبرد)؛ حتی از برخی از جانورانی که قرن‌ها، با همسایگان کویر همزیستی داشتند عکس گرفتند، و خود را به عنوان اولین کاشفان آن‌ها معرفی کردند. گروهی راه کاروان رو کویر را در تلویزیون نشان دادند و گفتند ما آن را شناسایی کردیم؛ حال آن‌که به رد پای محققان گذشته نگاهی نینداختند.

عده‌ای با هزینه‌های گزاف در کویر، قالی کرمان پهن کردند و بعدها نگفتند که این کار چه اثری بر رونق این هنر داشت؟  عده‌ای هم  به نام شهداد شناسی و کویر شناسی  اردوی ی‌کروزه برگزار کردند و برخی سیاسیون کویر را صرفا در گرفتن عکس یادگاری خلاصه کردند و این شد که در عمل، برنامه‌ی مشخصی برای ورود گردشگر به کویر وجود ندارد. . اما  فراموش نکنیم که رونق گردشگری کویر، در ظرف، قالب و بافت شهری امروز شهداد و شهری که با ۶۰ ساله شدن شهرداری اش، همچنان در دوره‌ی نوزادی بسر می‌برد نمی‌گنجد و نیاز به وسعت دادن فضای ذهنی با مولفه‌های جدید در قبال شهداد از یک‌سو و آموزش اهالی و مدیران بومی از سوی دیگر دارد.

امید می‌رود با تجدید نظر اصولی، غیر احساسی و غیر سیاست‌زدگی، اما همراه با سیاست‌گذاری منطقی و باز تعریف شهداد و کویر آن بر مبنای نقشی که می‌تواند در توسعه‌ی گردشگری استان کرمان و کشور داشته باشد و نه با نگاه‌های کلیشه‌ای و تقلیل‌گرایانه، همکاری دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط و به ویژه مشارکت فعال اهالی منطقه (که به حاشیه راندن مردم بومی، هر برنامه‌ریزی را چون طوفان‌های شن در هم می‌پیجد و ناکام می‌سازد)، استفاده از تجربه‌ی گرانسنگ گذشته و راه پیموده شده، مطالعه‌ی فعالیت‌های مشابه در کشور و سایر کشورها با بهره‌مندی حداکثری از ظرفیت‌های محلی و اولویت بخشی به شهر شهداد در فراهم آوردن زیرساخت‌های ذهنی، اندیشه‌ای، علمی و فیزیکی، به سمت توسعه‌ی گردشگری کویر و شهداد به گونه‌ای پیش رویم که از درون آن، امنیت پایدار و ثبات درون‌زا حاصل شود.

شهداد...

در صورت اجراي طرح هاي گردشگري و فراهم آوردن امكانات سيرچ گردشگاه زمستاني «سيرچ» رونق مي گيرد


نويسنده: عباس تقی زاده

    منقطه كوهستاني سيرچ در فاصله ۴۰ كيلومتري شهر كرمان و ۶۰ كيلومتري منطقه كويري شهداد كه كويرش از گرم و خشك ترين مناطق كشور محسوب مي شود در پاييز و زمستان هر سال به واسطه بارش برف مي تواند به عنوان گردشگاهي ديدني و محلي براي برف بازي و حتي اسكي كويرنشينان كرماني باشد.
    براي رسيدن به سيرچ بايد از كرمان به سمت ماهان حركت كرد و در ميان راه به سمت منطقه سيرچ تغيير مسير داد . دقيقاًً بعد از تونل جاده كرمان - سيرچ كه از طويل ترين تونل هاي جاده اي ايران نيز است اين محل ديدني و پوشيده از برف خودنمايي مي كند.
    در سال هاي اخير و با بهسازي جاده كرمان- سيرچ و تونل اين جاده، تعداد زيادي از كرماني ها در روزهاي برفي پاييز و زمستان، خود را به اين منطقه مي رسانند و با وسايل ابتدايي نظير تيوپ يا كفي هاي لاستيكي اتومبيل هايشان شيب دامنه كوه هاي پوشيده از برف را تا پايين سر مي خورند.
    در اين ميان نكته قابل توجه اين است كه با وجود استقبال از چنين منطقه اي و حضور خانواده ها و جوانان، امكانات خاصي براي جذابيت بيشتر منطقه و رفاه حال كساني كه قصد دارند اوقات فراغت خود را در اين مكان سپري كنند، وجود ندارد.
    به عنوان مثال مكاني براي همان سر خوردن هاي ابتدايي مردم با وسايلي مانند تيوپ، بهسازي و ايمن سازي نشده است تا مردم و خصوصاً جوانان با امنيت خاطر بيشتري به تفريح بپردازند و از برخورد به سنگ هاي انتهاي مسير حركتي خود نهراسند.
    با اين كه اداره كل تربيت بدني استان كرمان و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و صنايع دستي استان كرمان مي توانند زمينه ايجاد پيست اسكي را هم فراهم كنند تا در روزهايي از سال منطقه سيرچ كرمان هم پذيراي علاقه مندان به اين ورزش مفرح باشد.
    در اين ميان جاي خالي كمپ هايي براي استراحت، غذاخوري و حتي فروش مواد غذايي نظير آش و چاي به مردم كه در اين مواقع مشتريان زيادي دارد به چشم مي خورد كه با تمهيداتي مي توان در چنين روزهايي با ايجاد موقت كمپ هاي ويژه كه اداره كننده آن اهالي روستاي سيرچ باشند به درآمدزايي منطقه نيز كمك كرد. براي اين منظور شوراي اسلامي روستاي سيرچ مي تواند طرح هايي را ارائه دهد و با هماهنگي سازمان هاي ذيربط در كرمان اين طرح ها را عملي كند تا عملاً جمعيت بيشتري به اين منطقه جذب شوند تا هم علاقه كرماني ها به گردشگري چنين مناطقي افزايش يابد و هم منطقه سيرچ رونقي بيش از اين بگيرد.
    اما نكته مهم ديگري كه بايد مورد توجه قرار گيرد اين است كه حضور اكيپ هاي امدادي و خدمات پزشكي در اين منطقه يكي از مسائلي است كه تاكنون به آن توجه زيادي نشده است و در صورت بروز صدمات بدني براي گردشگران در حالي كه هوا هم سرد است و فاصله ۴۰ كيلومتري تا كرمان بايد براي به بيمارستان رساندن مصدومان احتمالي طي شود ممكن است وضع غيرقابل جبراني را براي مصدوم به وجود آورد. در اين بين مي توان تورهاي ويژه اين منطقه را نيز ايجاد كرد تا كساني كه امكان رفتن به مناطق كوهستاني سيرچ را با اتومبيل شخصي ندارند بتوانند توسط اين تورها به اين منطقه سفر كنند و از زيبايي هايي كه طبيعت به رايگان در اختيار اين استان كويري قرار داده است، استفاده كنند. مسلماً با توجه به زيبايي هاي منطقه از چنين تورهايي استقبال خواهد شد و همين مي تواند تحركي را در وضع اقتصاد گردشگري استان كرمان به وجود آورد.
    با توجه به قرار گرفتن اين دره برفگير دقيقاًً پس از خروجي تونل از سمت كرمان و توقف خودروها و مسافران كه هر آن حادثه آنها را تهديد مي كند و بويژه وقتي كه رانندگان از داخل تونل كم نور به فضاي باز و برفي مي رسند كه با انعكاس نور هنوز چشمشان به محيط جديد عادت نكرده لزوم وجود پاركينگ بزرگ تر و جاده دسترسي مناسب تر را ياد آور مي شود.
    البته تلاش اداره راه در آماده كردن پاركينگ حاضر و استقرار راهداري ستودني است اما قطعاً اين دره براي اسكي به اين شيوه ايمن نيست و اتفاقات ناگواري كه در سال هاي گذشته به هنگام اسكي با تيوپ در اين نقطه روي داده است ضرورت ايمن سازي دره و مناسب كردن آن را براي اين كار دوچندان مي كند.
    مديرهلال احمر شهداد در اين باره مي گويد: در روزهاي برفي يك تيم امدادي با آمبولانس در محل مستقر مي شود. ماشاءاله پورحسيني مي افزايد: پايگاه امداد جاده اي شهداد در محل مسجد حضرت ابوالفضل عليه السلام در ۶ كيلومتري تونل در حال ساخت است و يك تيم امدادي نيز در حال حاضر در پايگاه مسجد مستقر است.
    همچنين به گفته مسئول گروه امدادمستقر در كمپ راهداري تونل در صورت نياز به خدمات پزشكي و درماني بلافاصله مصدومان به مراكز درماني كرمان اعزام مي شوند. حسين خادم زاده با خطرناك توصيف كردن اسكي با تيوپ يادآور مي شود: همه جاي دره صاف و هموار نيست و تيوپ در اثر برخورد با سنگ هاي مسير، منحرف مي شود و با پرت شدن افرادي كه روي تيوپ نشسته يا خوابيده اند حوادث ناگواري رخ مي دهد.
    يكي از گردشگران نيز مي گويد: صدها نفر در دامنه كوه مشغول استفاده از نعمت خدادادي بارش برف هستند در حالي كه تعدادي، خودروهاي خود را نيز به همان جا برده اند.
    وي با ناعاقلانه توصيف كردن اين كار خاطر نشان مي كند: در صورت ليز خوردن يكي از خودروها بر روي برف جان ده ها نفر به خطر مي افتد.
    وي از مأموران انتظامي مي خواهد از ورود خودروها به محوطه اي كه مردم حضور دارند جلوگيري كنند.
    يكي ديگر از گردشگران با خوب توصيف كردن پوشش جاده از سوي گشت پليس راه خواستار افزايش حضور نيروهاي پليس راهنمايي و رانندگي در روزهاي تعطيل در مسير كرمان به شهداد مي شود. او مي گويد: بسياري به جاده آشنا نيستند و در برف و مه به خوبي رانندگي نمي كنند يا در شيب تند جاده در مسير سيرچ و شهداد تند مي رانند ولي اگر گشت پليس دائماً در جاده باشد ايمني مسافران و رعايت مقررات بيشتر مي شود.
    همچنين علي اميري كه به اتفاق ۲۰ فرهنگي ديگر از شهرستان داراب فارس راهي كلوت هاي شهداد بود در اين محل مي گويد: تاكنون چنين تنوع آب و هوايي را نديده ام. اين جا برف و اسكي است و تا دقايقي ديگر در شهداد و كوير آن، آفتاب در انتظار ماست.
    به هر حال در حالي كه كمبود تفريحگاه هاي لازم براي گذران اوقات فراغت يكي از مشكلات شهروندان كرماني محسوب مي شود و جوانان، نياز به تفريحگاه و تفرجگاه هايي براي گذران اوقات فراغت خود دارند، وجود مناطقي نظير منطقه كوهستاني سيرچ نبايد به اين سادگي ناديده گرفته شود. منطقه اي برفگير كه در فاصله نزديكي از مركز استان قرار دارد و همچنين در فاصله اي نه چندان دور از آن يكي از گرم ترين نقاط كشور و حتي جهان (كلوت هاي شهداد) واقع شده اند. واقعيت اين است اگر چنين منطقه اي مورد توجه مسئولان استان كرمان واقع شود مي تواند به راحتي به منطقه اي توريستي و مورد توجه بيشتر مردم تبديل شود.
    يادمان باشد با وجود چنين مناطقي به خاطر عدم سرمايه گذاري هاي لازم، مردم مناطق نزديك به آن نظير شهداد و سيرچ به خاطر مشكلات اقتصادي مجبور به كوچ به مركز استان مي شوند تا اين مناطق بيش از گذشته از سكنه اصلي خود خالي شوند.
    
    
    
    
     عباس تقي زاده
    
□

 روزنامه ايران، شماره 3833 به تاريخ 19/10/86، صفحه 20 (ايران زمين)

شهداد...

شهداد...

شهدادشهر: استقبال گردشگران از بزرگ‌ترين شهرکلوخي جهان

 کویر لوت در کرمان یکی از مناطق گرم و سوزان و خالی از سکنه است که تا همین چند سال پیش حکم یکی از کویرهای خشک و بی‌آب و علف ایران را داشت و کمتر کسی در ذهن خود تصور می‌کرد که کویری خشک و گسترده بتواند مجموعه‌ای از شگفتی‌ها را در خود جای دهد؛ آنچنان که ذهن و فکر گردشگران را سال‌ها به خود مشغول کند؛ مجموعه‌ای از عجایب خلقت که هر گردشگری را آرزومند دیدار کویری می‌کند که هیچ موجود زنده‌ای تاب تحمل زندگی در گرما و تنهایی آن را ندارد. کویر کرمان در حاشیه شمالی شهرستان باستانی شهداد مجموعه‌ای از بی‌نظیر‌ترین سازه‌ها را در مقابل دید بازدید‌کنندگان قرار می‌دهد؛ کلوت‌هایی که سازه‌های عظیم شنی در دل کویر هستند و تاکنون دلیل علمی مشخصی برای پدید آمدنشان از سوی دانشمندان و محققان ارائه نشده است.این کویر در سال‌های اخیر توانسته بخشی از جاذبه‌های سحرانگیز خود را به نمایش بگذارد و پذیرای مهمانانی باشد که همیشه شنیدن نام کویر و بیابان برایشان تداعی‌گر مرگ و نابودی بود. از یک دهه قبل با فعالیت‌هایی چون برگزاری همایش ملی شناخت کویر لوت، جشنواره شب‌های کویر، احداث کمپ گردشگری و مجتمع خدمات امدادی، دروازه کلوت‌ها بزرگ‌ترین شهر کلوخی جهان به روی همگان گشوده شد و به‌تدریج مسافرانی به عنوان گردشگر راهی این کویر شدند. اگرچه تعداد گردشگران در سال‌های ابتدایی اندک بود، اما رفته‌رفته با معرفی جذابیت‌های این کویر سحرانگیز بر تعداد مسافران آن نیز افزوده شد و با بهره‌برداری از جاده شهداد به نهبندان که از دل کلوت‌های شهداد می‌گذرد، جهشی بزرگ در سفر گردشگران به این منطقه ایجاد شد. کلوت‌ها کویر لوت را دربرگرفته‌اند کلوت، سازه‌ای عظیم به ارتفاع ده‌ها متر است که به طول 45 کیلومتر در حاشیه کویر لوت سر از شن‌های روان برآورده‌اند و گویی همچون قلعه‌ای از کویر محافظت می‌کنند و نام نگهبانان کویر را به خود نسبت داده‌اند. مستشرقین که برای اولین بار از این سرزمین سراسر وهم‌انگیز بازدید کردند، وقتی خود را در محاصره کلوت‌های سر به فلک کشیده کویر یافتند، این سازه‌ها را شهر جن و پری نامیدند.«پرسی سایکس» در این زمینه گفته است کلوت‌های شهداد بیننده را به ناگاه در دل قصه‌های جن و پری می‌برد و گویی این ساختمان‌ها ساخته دست بشر نیستند و دستی ورای نوع بشر در ساخت آنها دخیل بوده است. هرچند بیننده در نگاه اول با دیدن کویر دچار ترس از تنهایی در میان کویری خشک و بی‌آب می‌شود، اما شگفتی‌های این طبیعت وحشی که به دلیل شرایط خاص آب و هوایی اجازه رشد باکتری‌ها را نیز در خود نمی‌دهد، گردشگران را به خود می‌خواند و هر روزه تعداد زیادی گردشگر را پذیرا می‌شود. تلاقی ابرها و کویر در طول روز و همنشینی ستاره‌ها و سکوت کویر در دل شب موجب شده است یکی از جذاب‌ترین قطب‌های گردشگری ایران که بدون شک در دنیا بی‌نظیر است در دل کویر کرمان نمایان شود. برخی می‌گویند این سازه‌ها در طول سال‌ها و با فرسایش زمین به دلیل باد و باران به وجود آمده‌اند و سازنده اصلی این سازه‌ها رودخانه شور در حاشیه این کلوت‌هاست.رودخانه شور که به‌رغم خشکسالی‌های 13 ساله استان کرمان همچنان در بستر کویر خشک کرمان می‌خرامد و هر روز بستری جدید و شکلی جدید در پهنه شن‌ها به خود می‌گیرد، رطوبت لازم را برای جمع شدن شن‌ها مهیا کرده و بتدریج به دلیل جمع شدن شن‌ها و بارش‌های باران، این سازه‌ها به شکل عجیب کنونی خود در‌آمده‌اند.یکی دیگر از شگفتی‌های کویر کرمان وجود رودخانه دائمی شور در دل کویر سوزان کرمان و در کنار گرم‌ترین نقطه زمین است. رودخانه شور که از سرشاخه‌های بیرجند آغاز می‌شود و در نهایت در کویر کرمان به شوره‌زار تبدیل می‌شود، خود از دیدنی‌ترین عجایب کویر کرمان است.این رودخانه که به دلیل شوری بیش از حد توان زیستن هر موجودی را در اطرافش گرفته است، در انتهای حرکتش به حدی غلیظ می‌شود که آب رودخانه به دلیل غلظت و رنگ سفیدش بیشتر به ماست می‌ماند. استقبال مردم شهداد از مسافران نوروزی براساس آمار، حضور گردشگران در نوروز امسال در بخش شهداد از تعداد 135 هزار نفر گذشت و به گفته محمد مومنی، بخشدار شهداد امسال مسافران نوروزی این بخش نسبت به نوروز گذشته 10 درصد رشد داشته است. مسوول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهداد هم از اقامت شبانه 1438 گردشگر در کمپ کویر خبر داد. به گفته حجت ابراهیمی‌زاده، مبدا سفر بیشتر گردشگران نوروزی خارج از استان کرمان به شهداد، استان‌های تهران، فارس، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و رضوی بود. حضور گردشگران، کاسبی مغازه‌داران را هم رونق داد. حسن وجه‌الدینی، پیرمردی که در میدان امام حسین(ع) شهداد مغازه‌اش را با انواع دست‌‌بافته‌های حصیری برای فروش تزئین کرده بود، گفت: پس از سال‌ها به آینده شهداد امیدوار شده‌ام. جلیل و محمدعلی پسران وی هم با بیان این‌که شهداد به یک نقطه گردشگرپذیر تبدیل شده، ساخت بوستان برای اسکان و استراحت مسافران، ساخت پیاده‌روها و روکش آسفالت خیابان اصلی و تحول فضای شهر و رسیدگی به وضعیت کشاورزی را ضروری دانستند. نیره مومن‌زاده که از 40 سال قبل به شیوه سنتی حنا، سدر، قاووت و وسمه (رنگ مو) در شهداد آسیاب می‌کند، از این‌که مسافرانی از شهرهای مختلف کشور سراغ حنای آتشین و خوشرنگ شهداد را از او می‌گیرند، اظهار خوشحالی کرد. وی اظهار امیدواری کرد حضور مسافران به رونق کشت حنا و سدر و تولید صنایع دستی بینجامد. آرزویی که علی میرزا کدخدایی هم که به فروش دست‌بافته‌های حصیری مشغول است، به آن اشاره کرد. امکانات کافی نیست در حالی که بسیاری از مسافران از وضعیت خدمات‌رسانی راضی بودند، اما برخی هم از کمبود امکانات گلایه داشتند. سیدمحمدحسینی از کرج بااشاره به این نکته که شهر در یک عقب‌ماندگی 30 ساله به سر می‌برد، اظهار امیدواری کرد عقب‌ماندگی‌ها جبران شود. دکتر جباری از تهران هم خواستار فعالیت رستوران‌های مجهز، سرویس‌های بهداشتی کافی، گشت محلی با شتر و خودروهایی مانند جیپ شد. مسافر نوروزی دیگری هم بر ساخت ایستگاه CNGگاز تاکیدکرد. مسافرانی هم که از جاده نهبندان به شهداد آمده بودند، از نبود تابلوهای جهت‌نما، اعلام مسافت و... در این مسیر و بویژه در حوزه استان کرمان انتقاد کردند. محمدرضا سبزعلی با اشاره به کویری بودن این جاده خواستار نصب تابلوها، تجهیز پارکینگ‌ها به منابع آب، استقرار امداد خودرو و راه‌اندازی پایگاه جدید امدادی و گشت‌های بیشتر نیروهای انتظامی شد. یکی از مشکلات دیگر این شهر نبود تجهیزات الکترونیکی مانند دوربین‌های ثبت سرعت و گشت مداوم پلیس راهنمایی و رانندگی در جاده‌هاست. به همین خاطر متاسفانه بیشتر حوادث در این جاده به دلیل عوامل مذکور با کشته همراه است. یکی از راهنمایان گردشگری نیز امکانات نمایندگی میراث فرهنگی شهداد را ناکافی خواند. مدیر یک رستوران این شهر ایجاد زیرساخت‌های گردشگری و رفاهی در شهر شهداد را مهم‌تر از کویر لوت دانست و گفت: افرادی که از زابل و نهبندان به سمت شهداد می‌آیند می‌خواهند در شهداد از امکانات استفاده کنند، زیرا آنها کیلومترها در کویر رانندگی می‌کنند تا به شهداد می‌رسند، در حالی که در اینجا امکانات چندانی وجود ندارد. عباس تقی زاده/ جام جم شهداد...

شهداد...

عباس تقی زاده

شنبه گذشته در مراسم معارفه "علیرضا رزم حسینی"استاندار جدید کرمان در خانه شهر، سید حسین مرعشی نیز سخنرانی کرد. هر چند که سخنرانی و حتی حضور مرعشی را دوربین های صداوسیمای کرمان فیلتر کردند . اما  نکته جالب، سخنرانی سید حسین مرعشی به نمایندگی از مردم کرمان در این مراسم بود.این دقیقا تیتر خبر ایرنا(خبرگزاری جمهوری اسلامی) از این بخش مراسم است.

مرعشی در حالی به نمایندگی از مردم کرمان پشت تریبون رفت که در حال حاضر مسئولیت رسمی ندارد اما فراخواندن مرعشی برای ایراد سخن آن هم توسط استاندار جدید، در مراسم معارفه، حاوی پیام های آشکار و پنهانی است.

رزم حسینی هر چند که گفته است اختیاراتش را در اختیار هیچ فرد و گروهی قرار نمی دهد که بسیارهم درست و اصولی است اما این به معنای نادیده گرفتن نخبگان سیاسی، فرهنگی و اقتصادی نیست. به هرحال ، رونمایی از حضور دوباره و موثر تر مرعشی در فضای سیاسی استان کرمان پیام مهمی بود که باید به آن توجه کرد. از آنجا که سیاست با اقتصاد و فرهنگ، پیوند دارد  پس در این عرصه ها نیز او حضور خواهد داشت.

حضور مرعشی نشان داد که   وی در پشت پرده انتخاب استاندار جدید کرمان، فعال و تاثیر گذاربوده است که اگر چنین نبود دستکم نه در مراسم حضور می یافت و نه سخنرانی می کرد.

شرکت موثر مرعشی در عین حال حاوی این پیام بود که او در کنار استاندار جدید و حامی اوست. شاید زوج  رزم حسینی – مرعشی تعبیر درست تری برای هدایت فضای سیاسی استان کرمان از این پس باشد و به تدریج، نیمه پنهان رزم حسینی ، آشکار خواهد شد.

همراهی مرعشی با استاندار جدید کرمان، موثر و ضروری است اما این همراهی تا زمانی پذیرفتنی، کارامد و تحول آفرین است که به وابستگی نینجامد.

از دیگر سو، بسیاری ازصاحب نظران استان کرمان  که می توانند نقش مهمی در به حرکت انداختن و شتاب بخشی به روند پیشرفت استان کرمان داشته باشند به دلایلی همچون آلوده شدن فضای تصمیم گیری های کلان استان به عوام زدگی ، کنار کشیده اند و استاندار جدید کرمان برای بازگرداندن آنها از انزوا به صحنه تصمیم سازی و مشاوره دهی باید ساختار مدیریتی استان را  با انتخاب های  دور اندیشانه ، برای حضور نخبگان، اعتماد آفرین و قابل پذیرش نماید.

"مرعشی" به طور آشکار و موثری به صحنه سیاسی استان برگشته است  و معادلات از همه نوعش! در حال تغییر هستند. امید که این حضور، به قدرت بخشی بیشتر به مردم  و نخبگان استان و  پرورش نیروهای تازه نفس و ورزیده تر انسانی در راستای انحصار زدایی و شکوفایی استان کرمان در عرصه های مختلف منجر شود.

شهداد...

عملیات اجرایی بازسازی محور شهداد - نهبندان آغاز شد

شهدادنیوز

کرمان - ایرنا - مدیریت راهداری اداره کل راه و شهرسازی کرمان گفت: عملیات اجرایی بازسازی محور شهداد - نهبندان که بر اثر سیل اوایل امسال آسیب دیده، آغاز شده است.

به گزارش روز شنبه روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی کرمان، ˈاحسان عراقی زادهˈ افزود: پس از سیل فروردین سال جاری که باعث تخریب بخشی از آسفالت محور شد عملیات بازسازی آن در دو بخش تعمیر ابنیه فنی و بازسازی راه با بیش از یک میلیارد ریال اعتبار آغاز شده است که در ساخت پل ها از سیستم لوله های پلی اتیلن استفاده خواهد شد.

وی بیان کرد: این مسیر در بخش انتهایی در حوزه استان کرمان نیز مورد مطالعه و برسی قرار گرفت و عملیات روکش آسفالت محور در این بخش با بیش از پنج میلیارد ریال انجام خواهد شد.

عراقی زاده، پایان عملیات بازسازی این مسیر را تا پایان سال 92 عنوان کرد.

محور شهداد - نهبندان از فروردین سال جاری تاکنون به دلیل تخریب 90 درصد آسفالت این محور مسدود است.

شهداد در ۹۸ کیلومتری کرمان واقع است

شهداد...